พระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมตำรวจ พ.ศ.๒๔๙๕ ให้จัดตั้งโรงเรียนตำรวจภูธรภาคเหนือตอนบนขึ้นครั้งแรกใช้ชื่อว่า “โรงเรียนตำรวจภูธรภาค ๕” ขึ้นที่บ้านกิ่วทับยั้ง ตำบลบ่อทอง อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย ในขณะนั้นยังไม่มีการผลิตและฝึกอบรมหลักสูตรนักเรียนพลตำรวจ คงมีแต่เจ้าหน้าที่ประจำอยู่เรียกว่า “กองกำลังปฏิบัติการพิเศษ”
พ.ศ. ๒๔๙๗
กรมตำรวจสั่งให้ยุบเลิกโรงเรียนตำรวจภูธรภาค ๕ ที่อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย และจัดตั้งขึ้นใหม่ที่บ้านปงสนุก เลขที่ ๙๗ถนนจามเทวี ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง มีเนื้อที่ ๒๓ ไร่ ๒ งาน ๓๑ ตารางวา โดยใช้ชื่อว่า “โรงเรียนตำรวจภูธรภาค ๕ ลำปาง ” เริ่มเปิดทำการฝึกอบรมหลักสูตรนักเรียนพลตำรวจ รุ่นที่ ๑ เมื่อวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๙๘ (หลักสูตรอบรม ๖ เดือน) มีจำนวน ๒ กองร้อย ซึ่งนักเรียนพลตำรวจรุ่นแรกรับโอนมาจากตำรวจอาสาสมัครที่ประจำการอยู่ตามกองกำกับการตำรวจภูธรจังหวัดต่าง ๆ ในภาคเหนือตอนบน หลังจากที่ฝึกอบรมได้จำนวน ๑๐ รุ่น มีพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมตำรวจ กระทรวงมหาดไทย พ.ศ.๒๕๐๓ ให้ยุบเลิกโรงเรียนตำรวจภูธรภาคทั้ง ๙ ภาค เฉพาะโรงเรียนตำรวจภูธรภาค ๕ จังหวัดลำปาง และโรงเรียนตำรวจภูธรภาค ๖ จังหวัดพิษณุโลก ให้รวมกัน เปลี่ยนชื่อเป็น “โรงเรียนตำรวจภูธร ๓” ตั้งอยู่อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง มี ๒ กองร้อย จนถึงวันที่ ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๕ ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “โรงเรียนตำรวจภูธร ๕”
พ.ศ. ๒๕๑๑
กรมตำรวจอนุมัติให้ทำการฝึกอบรม ๖ กองร้อย ฝึกอบรมที่โรงเรียนตำรวจภูธร ๓ ลำปาง จำนวน ๓
กองร้อย และฝากอบรมที่โรงเรียนตำรวจภูธร ๒ จังหวัดชลบุรี จำนวน ๓ กองร้อย
พ.ศ.๒๕๑๕
กรมตำรวจอนุมัติให้ทำการฝึกอบรมหลักสูตรนักเรียนพลตำรวจทั้ง ๖ กองร้อยในสถานที่เดียวกันและใช้ชื่อว่า “โรงเรียนตำรวจภูธร ๕” และให้จัดหาสถานที่ทำการใหม่เนื่องจากสถานที่เดิมคับแคบ
พ.ศ. ๒๕๑๙
กรมตำรวจจึงอนุมัติให้จัดตั้งโรงเรียนตำรวจภูธร ๕ ขึ้นใหม่ เลขที่ ๑๔๕ หมู่ที่ ๑๓ ตำบลปงยางคก อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง พิกัดที่ตั้ง (NA ๑๘๕๑๙๕) ตามเส้นทางหลวงสายลำปาง – เชียงใหม่ มีเนื้อที่ ๒๔๐ ไร่ ๒ งาน ๓๐ ตารางวา เป็นที่ทำการกองร้อยที่ ๔,๕ และ ๖ ส่วนสถานที่โรงเรียนตำรวจภูธร ๕ เดิมในอำเภอเมือง จังหวัดลำปาง ให้คงที่ทำการกองร้อยที่ ๑,๒และ ๓ ไว้
พ.ศ. ๒๕๓๔
ได้พิจารณาแล้วเห็นว่าการบริหารราชการทั้ง ๒ แห่ง เป็นอุปสรรคไม่เกิดการคล่องตัว จึงได้ถอนกำลังทั้งหมดจากที่ตั้งแห่งเดิมไปรวมกันที่โรงเรียนตำรวจภูธร ๕ ตำบลปงยางคก อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง จนถึงปัจจุบัน ส่วนสถานที่เดิมกรมตำรวจได้โอนให้ ส่วนราชการสำนักงานวิทยาการภาค ๓ ใช้ประโยชน์และดูแล
พ.ศ. ๒๕๔๘
ได้มีพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกรมตำรวจ พ.ศ.๒๕๔๘ กำหนดให้กองกำกับการโรงเรียนตำรวจภูธร ๕ สังกัดกองบัญชาการศึกษา เป็นศูนย์ฝึกอบรมตำรวจภูธรภาค ๕ สังกัดตำรวจภูธรภาค ๕
พ.ศ. ๒๕๕๒
ยกฐานะหน่วยงานจากกองกำกับการเป็นกองบังคับการ และมีหัวหน้าหน่วยงานเป็นระดับผู้บังคับการ สังกัดตำรวจภูธรภาค ๕
